Δύο βασικά δομικά στοιχεία της προσωπικότητας του ατόμου είναι η εξωστρέφεια και η εσωστρέφεια. Η εξωστρέφεια χαρακτηρίζεται από κοινωνικότητα, ενθουσιασμό, αυτοπεποίθηση, ομιλητικότητα και συναισθηματική έκφραση. Αντίθετα, η εσωστρέφεια στην οποία θα αναφερθούμε παρακάτω, χαρακτηρίζεται από ντροπαλότητα, μοναξιά, χαμηλή αυτοεκτίμηση, φόβο και ανασφάλεια.
Αίτια
Τα αίτια που οδηγούν ένα παιδί στην εσωστρέφεια δεν έχουν απαντηθεί με σιγουριά. Παρόλα αυτά, οι ειδικοί έχουν ενδείξεις, που υποστηρίζουν πώς τόσο η ιδιοσυγκρασία του παιδιού (γενετικοί παράγοντες) όσο και το περιβάλλον μέσα στο οποίο εξελίσσεται (περιβαλλοντικοί παράγοντες, οικογένεια, σχολείο, φίλοι) επιδρούν καθοριστικά στην κοινωνικοποίηση του. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες τα παιδιά παρουσιάζουν “μεμονωμένη εσωστρέφεια” ανάλογα στο περιβάλλον το οποίο βρίσκονται π.χ στο σπίτι ή το σχολείο. Μια τέτοια κατάσταση αξίζει διερεύνηση αφού αποτελεί σοβαρή ένδειξη για κάποιο πρόβλημα που το παιδί βιώνει μέσα στο σπίτι (πρόβλημα στις σχέσεις του με τους γονείς ή μεταξύ των γονέων) ή στο σχολείο.
Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε;
Το να είναι κάποιο παιδί εσωστρεφές δεν σημαίνει πως υπάρχει και κάποια ένδειξη ψυχοπαθολογίας. Το να είναι όμως απόλυτα εσωστρεφές και η συμπεριφορά του να διακατέχεται από συναισθήματα μελαγχολίας και θλίψης, απομόνωση, απόσυρση, ανεπαρκή επικοινωνία και αλληλεπίδραση με τους γύρω του, επιφέρει δυσλειτουργικότητα σε πολλούς τομείς της ζωής του, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον. Σε τέτοιες περιπτώσεις καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν ειδικό ο οποίος θα σας προτείνει τρόπους αντιμετώπισης, λαμβάνοντας υπόψη του την ιδιοσυγκρασία του παιδιού και το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Στόχος των γονέων δεν είναι να δημιουργήσουν ένα εξωστρεφές παιδί, αλλά να μετριάσουν την εσωστρέφεια του, ώστε να μη γίνεται εμπόδιο κοινωνικοποίησης του.
-
Δείξτε κατανόηση. Όταν βλέπετε ότι το παιδί σας δεν μπορεί να συμμετάσχει κατηγορηματικά σε οποιαδήποτε ομαδική δραστηριότητα, δείξτε κατανόηση και ταυτιστείτε μαζί του. Δώστε του ένα προσωπικό σας παράδειγμα και εξηγήστε του πώς αισθανθήκατε.
-
Γίνετε πρότυπο για το παιδί σας. Σκεφτείτε την δική σας συμπεριφορά και γίνετε περισσότερο κοινωνικοί μπροστά του. Καλέστε φίλους σπίτι, μιλήστε στους γείτονες, εκφραστείτε με έντονα θετικά συναισθήματα.
-
Ενθαρρύνετε το παιδί να συμμετάσχει σε εξωσχολικές δραστηριότητες και να πάρει μέρος σε ομαδικά παιχνίδια. Με την συνεργασία πραγματοποιείται η αυτογνωσία, τα παιδιά ακούν και σέβονται τους άλλους, και, το κυριότερο, συνάπτουν φιλίες.
-
Διδάξτε του τρόπους κοινωνικοποίησης, πχ ζητήστε του να χαιρετήσει ένα φίλο ή ένα γείτονα, να δώσει μια παραγγελία σ’ ένα εστιατόριο, να ζητήσει το λογαριασμό κτλ.
-
Επιβραβεύεστε τις προσπάθειές του. Η επιβράβευση μπορεί να είναι λεκτική ή μη. Ένα χάδι, ένα “μπράβο” μια βόλτα στο πάρκο ή ένα αυτοκόλλητο μπορεί να είναι κάποιες από τις αμοιβές του.
-
Ενισχύστε την αυτοπεποίθησή του ενθαρρύνοντας το να παίρνει πρωτοβουλίες, να διεκδικεί και να εκφράζει τα συναισθήματά του.
Καλλιόπη Α. Καγιαλή Παιδοψυχολόγος, MSc – activekids.gr
