φιλοσοφία

Τα τρία είδη της φιλίας κατά τον Αριστοτέλη

Η επιρροή του Αριστοτέλη είναι φανερή σε πολλά θέματα της σημερινής εποχής, όπως οι εύστοχες παρατηρήσεις του για τη φιλία. Έβλεπε τη φιλία ως μία από τις πραγματικές χαρές της ζωής και θεωρούσε πως για να ζήσει κάποιος μια ευτυχισμένη ζωή, χρειάζεται μια πραγματική φιλία. Με δικά του λόγια: [...]

Αλαίν ντε Μπενουά: Είκοσι πέντε αρχές «ηθικής»

Δεν έχω μεγάλη συμπάθεια στον όρο «ηθική». Γνωρίζω πολύ καλά την «γενεαλογία» της, την οποία θεωρώ ότι διαφώτισε αρκετά καλά ο Νίτσε. Τείνω άλλωστε να πιστέψω ότι υπάρχουν τόσες πολλές «ηθικές» όσα και τα επίπεδα της ανθρωπότητος, πράγμα που βεβαίως παραπέμπει σε έναν σχετικό αριθμό. Αντιθέτως, πιστεύω πολύ στις αρχές που μπορεί να είναι ταυτοχρόνως και κανόνες ζωής (καθώς η κάθε ιστορική πορεία πραγματοποιείται από τον μύθο στις αρχές δια μέσου κάποιας ιδέας). Καταθέτω λοιπόν εδώ τις δικές μου αρχές, στις οποίες θέλω να πιστεύω ότι μένω κατά κανόνα συνεπής. [...]

Ζωή και στωικισμός

Οποιαδήποτε φιλοσοφία, οποιοδήποτε σύστημα λογικής οδηγεί σε εξετασμένη ζωή βελτιώνει τον εαυτό μας και τα πράγματα. Αλλά οι Στωικοί – μολονότι χρειάζονται οδηγίες χρήσεως ώστε να μην εκληφθούν ως μορφή χριστιανισμού – μού φαίνονται αληθινοί δάσκαλοι. Κανείς τους δεν διαθέτει την ιδιοφυία του Πλάτωνα, ούτε επηρέασαν τον δυτικό πολιτισμό όσο εκείνος – και παρ’ όλ’ αυτά, είναι πιο χρήσιμοι από ποτέ. [...]

Η διδασκαλία του Σωκράτη και η στροφή στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου

Στην ιστορία της φιλοσοφίας τα ζητήματα της ηθικής δεν ήταν μεταξύ εκείνων που προηγήθηκαν στη συστηματική διερεύνηση και στον στοχασμό. Aντίθετα, το ενδιαφέρον για τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου ακολούθησε τη μέριμνα για τη φύση και το εξωτερικό περιβάλλον της ανθρώπινης συμπεριφοράς. H φύση, επομένως, προηγήθηκε της ηθικής στην πορεία του φιλοσοφικού στοχασμού και της ενατένισης. [...]

Άυν Ραντ: Η ηθική διάσταση του καπιταλισμού

Η ηθική στηρίζεται στη επιλογή και όχι στον εξαναγκασμό. Η εντιμότητα δεν είναι κοινωνικό καθήκον ούτε θυσία για χάρη των άλλων, αλλά μια βαθύτατα ιδιοτελής πράξη, η άρνηση δηλαδή του ανθρώπου να θυσιάσει την πραγματικότητα της ύπαρξης του στη πλανεμένη συνείδηση των άλλων. [...]

Η αρχαία Ελλάδα, κοιτίδα της μαθηματικής σκέψης

Ολόκληρος ο δυτικός πολιτισμός γεννήθηκε και αναπτύχθηκε έχοντας ως βάση τον τρόπο σκέψης που χάραξαν, διαμόρφωσαν και δίδαξαν οι αρχαίοι Έλληνες. Για πρώτη φορά στην αρχαία Ελλάδα ο νους δεν ικανοποιείται με τις μυθολογικές ερμηνείες του κόσμου. Ο μελετητής δεν αρκείται να δώσει πρακτικές απαντήσεις στα προβλήματα, αλλά προσπαθεί να επεκταθεί παραπέρα σε όλα τα νοητά αντίστοιχα προβλήματα, να οδηγηθεί σε γενικεύσεις και σε αφαιρέσεις, να οικοδομήσει τον ορθό λόγο για να διατυπώσει με σαφήνεια έννοιες, ορισμούς και νόμους γενικούς. Αυτή η μετάβαση από το μύθο στο λόγο, στην επιστημονική σκέψη, ήταν ένα θαύμα, μια τομή, μια επανάσταση. [...]

Φαταλισμός – Μοιρολατρία

Φιλοσοφική θεωρία, σύμφωνα με την οποία τα γεγονότα της ζωής καθορίζονται από τη μοίρα, το πεπρωμένο, την αμετάκλητη υπερβατική αιτία· ο όρος είναι λατινογενής (fatalism) και στα ελληνικά αποδίδεται με τους όρους μοιρολατρία και μοιροκρατία, οι οποίοι όμως είναι μάλλον αδόκιμοι για επιστημονική χρήση, λόγω της χρήσης τους – με μάλλον αρνητική έννοια – στην καθημερινή γλώσσα. [...]

Μην εξηγείς με λόγια την προσωπική σου φιλοσοφία. Ενσάρκωνέ τη.

Οι ηθικά αδύναμοι άνθρωποι προσπαθούν να υπερασπιστούν ή να εξηγήσουν τον χαρακτήρα και τις πράξεις τους στους άλλους. Αντί γι’ αυτό, πρέπει να αφήνουμε τις πράξεις μας να μιλάνε για μας. Μη λες «Δεν πρέπει να λέμε ψέματα» — ας είσαι απλώς ειλικρινής. Το να ζεις τη σοφία είναι σημαντικότερο από το να γνωρίζεις γι’ αυτήν. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να λέμε ωραία πράγματα και στο να κάνουμε ωραία πράγματα. Ας μη δίνουμε υπερβολικό βάρος στην πολυμάθεια και στην πολυπραγμοσύνη. [...]

Ερωτήματα που ίσως δεν θα απαντηθούν ποτέ

Γιατί επαναλαμβάνουμε τόσο συχνά τα λάθη μας; Γιατί έχουμε ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, υποκύπτοντας στην παρόρμηση επανάληψης συγκεκριμένων πράξεων, παρά τις προσπάθειές μας να την καταστείλουμε; Γιατί βιώνουμε μονίμως τις ίδιες εσωτερικές συγκρούσεις που ουδέποτε επιλύονται; Γιατί δεν μαθαίνουμε ποτέ; [...]