Το διαζύγιο είναι πολλές φορές μια αναπόφευκτη αλλά και απαραίτητη λύση, αν δεν υπάρχει δυστυχώς καμία επικοινωνία ανάμεσα στο ζευγάρι, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες τις οποίες μπορεί να έχουν κάνει. Έτσι, όταν και οι δυο γονείς αισθάνονται ότι υπάρχει μια ατμόσφαιρα πολεμικής σύγκρουσης και εκθέτουν συνεχώς τα παιδιά σε φασαρίες, εντάσεις, προστριβές, υπαινιγμούς, παγωμένη ατμόσφαιρα, αρνητισμό ή σκηνές βίας, η λύση του διαζυγίου είναι μονόδρομος.
Η προβληματική επικοινωνία είναι σοβαρό καμπανάκι συναγερμού και το ζευγάρι πρέπει να τη διαχειριστεί, ακόμη και αν χρειαστεί να προστρέξει σε κάποιον ειδικό υπό την προϋπόθεση όμως να εντοπίσουν και να αναγνώσουν το ζήτημα, το οποίο συνήθως παρουσιάζεται μονόπλευρα. Τις περισσότερες φορές, λένε οι ειδικοί, είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που οι γονείς παίρνουν διαζύγιο χωρίς να το έχουν σκεφτεί και να το έχουν βασανίσει μέσα τους
Αύξηση του αριθμού των διαζυγίων τα τελευταία χρόνια
Φαίνεται από τα στατιστικά δεδομένα ότι υπάρχει μια σοβαρή αύξηση των διαζυγίων. Από το 2005, ο ένας στους 4 γάμους καταλήγει σε διαζύγιο, αναλογία που ολοένα αυξάνεται. Η αύξηση αυτή οφείλεται σε πολλούς λόγους. Στη δυσκολία της επικοινωνίας των ανθρώπων, στην έλλειψη ωριμότητας, σε οικονομικά προβλήματα, όπως επίσης και στην αναζήτηση του ευδαιμονισμού που οδηγεί τους ανθρώπους να μην μπορούν να αντέξουν πολλά προβλήματα. Υπάρχουν πολλές αιτίες, δεν υπάρχει μια αποκλειστική παράμετρος. Το πιο σημαντικό όμως είναι η δυσκολία των σχέσεων και η αδυναμία των συζύγων να αντέξουν πολλές ευθύνες.
Είναι γεγονός ότι οι 7 στις 10 αιτήσεις διαζυγίου υποβάλλονται από γυναίκες. Ο λόγος είναι ότι οι γυναίκες, όχι μόνο στην Ελλάδα, δείχνουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε θέματα σχέσεων και είναι συνήθως αυτές που αντιλαμβάνονται πρώτες ότι μια σχέση δεν πάει καλά. Από στατιστικές που έχουν γίνει και στο εξωτερικό, παρατηρείται παντού το ίδιο φαινόμενο. Αυτές το συνειδητοποιούν και αυτές κάνουν προσπάθεια να το θέσουν στο σύντροφό τους, πολλές φορές ομολογουμένως όχι αποτελεσματικά .
Επίσης, οι γυναίκες προτείνουν συνήθως να προστρέξει το ζευγάρι σε κάποιον ειδικό για βοήθεια. Ο σύντροφός τους υποστηρίζει ότι δεν κατάλαβε τη σοβαρότητα των αντιδράσεων τους όταν όμως συνειδητοποιούν ότι μιλά σοβαρά προσπαθούν να βελτιώσουν την κατάσταση χωρίς ωστόσο να τα καταφέρνουν πάντα να την αναστρέψουν. Αυτές όμως θεωρούν ότι το έχουν παλέψει πολύ, βασανιζόμενες μερικές φορές και για χρόνια, ελπίζοντας ότι ίσως θα αλλάξει κάτι. Η απόφαση του διαζυγίου είναι εξαιρετικά οδυνηρή για τις ίδιες. Δεν αποκλείεται φυσικά ορισμένες φορές να παίρνει ο άντρας μια τέτοια απόφαση, αλλά σε τέτοιες περιπτώσεις, τις περισσότερες φορές, έχει δημιουργήσει ήδη μιαν άλλη σχέση
Σοβαρά προβλήματα στα παιδιά
Από την διαδικασία του διαζυγίου, τα προβλήματα που μπορούν να προκληθούν μπορεί να είναι αντιμετωπίσιμα. Τα προβλήματα είναι πολύ περισσότερα στα διαζύγια που υπάρχει αντιδικία, διαφωνία, διαβολή του ενός γονιού από τον άλλο. Όταν τα παιδιά μαθαίνουν ότι οι γονείς χωρίζουν, έχουν ασφαλώς κάποιες συγκεκριμένες αντιδράσεις, όπως έντονο άγχος, φόβο εγκατάλειψης, θλίψη, ενοχή και θυμό. Αυτές είναι οι πρώτες αντιδράσεις, και φυσικά δεν περιορίζονται σε αυτές που αναφέρθηκαν πιο πάνω.
Τα παιδιά περνάνε από κάποια στάδια για να μπορέσουν να αποδεχθούν το διαζύγιο τα οποία είναι τα εξής:
-
αρνούνται να αποδεχθούν το χωρισμό. Θεωρούν ότι ο απών γονέας θα ξαναγυρίσει και συνήθως εμμένουν σε φαντασιώσεις για συμφιλίωση. Καταναλώνουν μεγάλη ψυχική ενέργεια ώστε να βρουν διάφορους τρόπους οι οποίοι θα είναι ικανοί να επανασυνδέσουν τους γονείς τους.
-
τα παιδιά συχνά βιώνουν αμφιθυμικά συναισθήματα προς τους δύο γονείς. Το παιδί μπορεί να ενοχοποιήσει τον γονιό με τον οποίο μένει με την αιτιολογία ότι αυτός είναι υπεύθυνος για το χωρισμό και να εξιδανικεύσει τον απόντα γονιό ή να αισθανθεί εγκατάλειψη και απόρριψη από το γονιό ο οποίος έχει φύγει και ασφάλεια και τρυφερότητα από το γονιό με τον οποίο μένει.
-
Τα παιδιά μπορεί να μην εκφράσουν λεκτικά τη λύπη τους και την απογοήτευσή τους, όμως την παρουσιάζουν με μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας όπως με ψυχοσωματικά συμπτώματα, ενούρηση, φοβίες κ.α είδους συμπτώματα.
Επηρεάζονται δηλαδή διάφοροι τομείς, στις συνήθειες της καθημερινότητας, στη συμπεριφορά τους, στη σχέση με τους γονείς τους, στη σχολική τους επίδοση, στις σχέσεις τους με τους συμμαθητές τους, στην συγκέντρωσή στο σχολείο. Στην πορεία του χρόνου, και ανάλογα με την διαχείριση των γονέων, μπορεί να διαφοροποιηθούν οι αντιδράσεις.
Οι πιο βασικοί παράγοντες που καθορίζουν τη σοβαρότητα των επιπτώσεων του διαζυγίου στα παιδιά είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εκδίδεται το διαζύγιο, η ποιότητα του γάμου όσο αυτός διήρκεσε, η προσωπικότητα των γονιών, η στάση των γονιών απέναντι στα παιδιά και η μεταξύ τους διαπροσωπική σχέση μετά το διαζύγιο, η ηλικία των παιδιών κατά την έκδοση του διαζυγίου και – ο πιο παραγνωρισμένος παράγοντας – οι οικονομικές επιπτώσεις του διαζυγίου. Τις περισσότερες φορές υπάρχει μια πτώση του βιοτικού επιπέδου της, μονογονεϊκής πλέον, οικογένειας γιατί τα έξοδα αυξάνονται.
Αν όμως οι γονείς τα διαχειριστούν αποτελεσματικά αυτά τα προβλήματα που παρουσιάζονται, τότε είναι αντιμετωπίσιμα. Έτσι, το παιδί μπορεί να νιώσει αυτά τα συναισθήματα, αλλά με το χρόνο, όταν οι γονείς έχουν καλή σχέση μεταξύ τους, το παιδί βλέπει και συνειδητοποιεί ότι δεν έχει χάσει τον γονιό που απουσιάζει από το σπίτι. Μια καλή επικοινωνία μεταξύ των δύο γονέων βοηθάει πολύ το παιδί να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες.
Ένα βασικό λάθος που κάνουν οι γονείς είναι ότι εμπλέκουν τα παιδιά στις δικές τους διαμάχες και τα υποχρεώνουν να πάρουν το μέρος του ενός ή του άλλου. Επίσης, πολλές φορές τους λένε δυσάρεστες λεπτομέρειες για τη δικαστική διαμάχη, τα κάνουν να αισθάνονται ένοχα επειδή αγαπάνε τον άλλο γονιό, απαιτούν από τα παιδιά να κρατάνε μυστικά από τον άλλο γονιό, τα χρησιμοποιούν σαν ταχυδρόμο μηνυμάτων κι επικοινωνίας μεταξύ του ενός γονιού και του άλλου ή σαν κατάσκοπο που μαζεύει κρυφά πληροφορίες που μεταφέρει από το ένα σπίτι στο άλλο. Αυτά δημιουργούν σοβαρές επιπτώσεις, βλάπτουν τα παιδιά και υποσκάπτουν την ψυχική τους ισορροπία.
Τι γίνεται αν μετά το διαζύγιο, ο ένας γονιός συνάψει μια νέα σχέση, πώς πρέπει να το ανακοινώσει στο παιδί και ποιός είναι τότε ο καλύτερος τρόπος;
Είναι δικαίωμα του κάθε γονιού να συνεχίσει την ζωή του μετά το διαζύγιο. Η ζωή τους όμως πρέπει να είναι μακριά από τα παιδιά. Πρέπει να σεβαστούν το γεγονός ότι τα παιδιά χρειάζονται κάποιο χρόνο (που συνήθως είναι και περισσότερο από ένα έτος από τη στιγμή του διαζυγίου) προκειμένου να επεξεργαστούν αυτό που συνέβη έτσι ώστε να έχει επέλθει μια σταθερότητα στην οικογενειακή τους ζωή. Τότε και μόνο, αν έχουν κάποια σοβαρή σχέση, μπορούν σταδιακά να τη γνωρίσουν στο παιδί τους.
Αν είναι μια επιφανειακή σχέση είναι καλό να μην τη φέρουν σε επαφή με το παιδί. Ο χρόνος επίσης που αφιερώνουμε στο παιδί πρέπει να είναι αποκλειστικός γι’ αυτό. Πάντα ο γνώμονας των γονιών πρέπει να είναι η κατάσταση του παιδιού και όχι η δική τους.