Η παροδική μελαγχολία, η αστάθεια της διάθεσης, η εναλλαγή από μία κατάσταση χαράς σε μία κατάσταση λύπης, είναι φυσιολογικές απαντήσεις στα καθημερινά ψυχοπιεστικά γεγονότα ζωής. Η λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη φυσιολογική κατάσταση και στην ψυχοπαθολογία καθιστά δύσκολο για έναν άνθρωπο να κατανοήσει πότε «πατάει» η ψυχολογία του στο αποδεκτό (στο φυσιολογικό) και πότε στο νοσηρό.
Σύμφωνα με τη σύγχρονή ψυχιατρική, όταν οι εναλλαγές του συναισθήματος γίνονται έντονες, συχνές και απρόβλεπτες, τότε μπορεί να αποτελούν μία σοβαρή διαταραχή της διάθεσης, γνωστή και ως κυκλοθυμική διαταραχή. Βασικό κριτήριο όταν μιλά κανείς για μία αποκλίνουσα κατάσταση είναι αν και πόσο τα συμπτώματα δυσχεραίνουν την ποιότητα και τη λειτουργικότητα της ζωής του ατόμου.
Η διπολική διαταραχή καθώς τα συμπτώματα της είναι παρόμοια με την κυκλοθυμική διαταραχή ενώ πολλοί κυκλοθυμικοί ασθενείς θα αναπτύξουν διπολική διαταραχή σε κάποια φάση της ζωής τους.
«Ανεβασμένοι»
Χαρακτηριστικά συμπτώματα της κυκλοθυμίας είναι η παρουσία επαναλαμβανόμενων περιόδων υπομανίας που ακολουθούνται από κατάθλιψη. Πιο συγκεκριμένα, κατά την περίοδο της υπομανίας, το άτομο βιώνει μία περίοδο ανεβασμένης διάθεσης, η οποία μπορεί να συνοδεύεται από:
* Διαχυτική, ευερέθιστη διάθεση.
* Ψυχοκινητική διέγερση.
* Ανεβασμένη αυτοεκτίμηση.
* Ελάχιστη ανάγκη για ύπνο.
* Έντονη ομιλητικότητα.
* Αίσθηση ότι οι σκέψεις του «τρέχουν».
* Διάσπαση της προσοχής.
* Συμμετοχή σε δραστηριότητες ευχάριστες, αλλά δυνητικά επικίνδυνες, όπως είναι για παράδειγμα η καταναλωτική μανία, η υπερβολική σεξουαλική δραστηριότητα, ο τζόγος κ.λπ.
Ακολουθεί η περίοδος κατάθλιψης, η οποία περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα συμπτώματα όπως:
● Καταθλιπτική διάθεση.
● Άγχος.
● Δυσκολία να απολαύσει τις καθημερινές δραστηριότητες.
● Αίσθημα ενοχής και ιδέες αναξιότητας.
● Δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων και στη συγκέντρωση.
● Μεταβολές του βάρους και της όρεξης.
● Μείωση του σεξουαλικού ενδιαφέροντος. ● Αϋπνία ή υπερυπνία. ● Κινητική και ψυχολογική επιβράδυνση. ● Κόπωση.
● Τάσεις απομόνωσης.
Η κυκλοθυμία εμφανίζεται στο ίδιο ποσοστό τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, σε ποσοστό 0,4%- 1% στον γενικό πληθυσμό. Πρωτοεμφανίζεται συνήθως κατά την περίοδο της εφηβείας και συχνότερα στους βιολογικούς συγγενείς πρώτου βαθμού. Η κληρονομική προδιάθεση, οι τραυματικές απώλειες στη ζωή του ατόμου, η δυσκολία στη ρύθμιση του συναισθήματος, η αστάθεια της εικόνας του εαυτού, συχνά κρύβονται πίσω από τα αίτια της κυκλοθυμίας.
Ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει σε σημαντικό βαθμό τους ασθενείς με κυκλοθυμία. Στόχος της είναι η ύφεση των συμπτωμάτων, η εξισορρόπηση και η ομαλοποίηση της συναισθηματικής διάθεσης του ασθενούς και παράλληλα η πρόληψη μελλοντικών υποτροπών.
Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία στοχεύει στη μείωση των κυκλοθυμικών συμπτωμάτων, μέσω της αλλαγής του αρνητικού τρόπου σκέψης του ασθενούς και ταυτόχρονα μέσω της ρύθμισης της λειτουργικότητας της συμπεριφοράς του στην καθημερινότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις και πάντα υπό την αυστηρή παρακολούθηση του ψυχιάτρου, η ψυχοφαρμακευτική αγωγή ενδείκνυται συνδυαστικά με την ψυχοθεραπεία και μπορεί να έχει πολύ καλά αποτελέσματα.
Μυρσίνη Κωστοπούλου
