φιλοσοφία

Τα κλασσικά φιλοσοφικά επιχειρήματα για την ύπαρξη και την ανυπαρξία του θεού

Θα λέγαμε ότι τάση του ανθρώπου να πιστεύει σε απίθανα πράγματα, άρα και στο θεό, είναι μια εγγενής τάση που οφείλεται μάλλον στην ιδιότητα του εγκεφάλου να προσπαθεί διαρκώς – και προς χάριν της επιβίωσης- να ερμηνεύει τον κόσμο. Η ύπαρξη αυτών των πίστεων, έχει οδηγήσει φιλοσόφους και στοχαστές να κατασκευάσουν αποδεικτικά μοντέλα προσφέροντας «ακλόνητα» (;) επιχειρήματα, που θα μετατρέψουν αυτές τις απίθανες πίστεις σε βεβαιότητες. [...]

Λογικός θετικισμός και φυσική

Παραδοσιακά στις φυσικές επιστήμες η κυρίαρχη τριάδα είναι η Φυσική, η Χημεία και η Βιολογία. Στη συστημική αυτή κατάταξη, η οποία βασίζεται στην αυξανόμενη συνθετότητα του αντικειμένου διερεύνησης -και περιλαμβάνει ακόμη την Ανθρωπολογία και τις Κοινωνικές Επιστήμες-, η Φυσική καταλαμβάνει τη βάση της ιεραρχίας. Αυτό έγκειται στο αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι το αντικείμενο της σχετίζεται με τη μελέτη της φύσης και των φυσικών φαινομένων. Οι άλλες επιστήμες μπορεί να αντιπροσωπεύουν υψηλότερα επίπεδα πολυπλοκότητας, θεωρούνται όμως «υποδεέστερες», από την άποψη ότι βρίσκονται μακρύτερα από τη στοιχειώδη μορφή ή ουσία της ύλης. [...]

Ορθολογισμός και κοινωνία: ο Στέλιος Ράμφος συναντάει τον Francis Fukuyama

Οι πιο κάτω σκέψεις είναι διάχυτες στο έργο του Στέλιου Ράμφου, Ο καημός του ενός. Βασίζονται κυρίως στο τέταρτο κεφάλαιο της Εμπιστοσύνη(ς) του Φράνσις Φουκουγιάμα (F. F.), που τιτλοφορείται “Οι γλώσσες του καλού και του κακού”. [...]

Η σπηλιά – από την Πολιτεία του Πλάτωνα

Δες με τη φαντασία σου ανθρώπους που κατοικούν μέσα σε μια σπηλιά κάτω από τη γη, που έχει την είσοδό της ψηλά στην οροφή, προς το φως. Και μέσα στη σπηλιά να είναι άνθρωποι αλυσοδεμένοι στα πόδια και στον αυχένα από την παιδική τους ηλικία, έτσι ώστε να είναι καρφωμένοι στο ίδιο σημείο και να μπορούν να βλέπουν μόνο μπροστά τους και να μην είναι σε θέση, εξαιτίας των δεσμών, να στρέφουν τα κεφάλια τους ολόγυρα. Κι οι ανταύγειες της φωτιάς που καίει πίσω τους να είναι πάνω και μακριά από αυτούς. Και ανάμεσα στη φωτιά και στους δεσμώτες, προς τα πάνω, να υπάρχει ένας δρόμος που στο πλάι του να είναι χτισμένο ένα τοιχάκι, όπως τα παραπετάσματα που τοποθετούν οι θαυματοποιοί, και πάνω απ’ αυτά επιδεικνύουν τα ταχυδακτυλουργικά τους. [...]

Ο θετικισμός

Κατά τον θετικισμό ή positivism (θεωρία που καθιερώθηκε από τον Ογκίστ Κοντ) έγκυρη μορφή γνώσης είναι εκείνη που βασίζεται στα αισθητά πράγματα. Δεν αναζητεί το πώς φτάνουμε στην γνώση, τις ιστορικές και ψυχολογικές θεμελιώσεις της. Είναι μια συλλογή κανόνων και αξιολογικών κριτηρίων που αναφέρονται στη διαδικασία της γνώσης. [...]

Οντολογία

Το ον ως ύπαρξη ορίζεται ως αυτό που «είναι» και έχει μια γενική φύση που παρουσιάζεται η ίδια σ’ όλα τα ξεχωριστά όντα. Το ον ως ύπαρξη σημαίνει επίσης «πραγματικότητα» και συνεπώς η οντολογία μπορεί να εξεταστεί και ως η μελέτη της πραγματικότητας. Η έννοια του όντος θεωρείται γενικά ως «καθεαυτό», αφού δεν μπορεί να εξεταστεί στο πλαίσιο μιας περιορισμένης σχέσης ή υπό το πρίσμα μιας ιδιαίτερης άποψης. [...]

Οι φιλόσοφοι στο Youtube

Ο Σωκράτης, ο Πλάτων ή ο Νίτσε είναι μερικοί μόνο από τους φιλοσόφους που «αυτοσυστήνονται» μέσα από τη νέα ψυχαγωγική, αλλά και επιμορφωτική σειρά ντοκιμαντέρ «Animated…Φιλόσοφοι», της ΕΤ-3 . [...]

Η λογική στον Αριστοτέλη

H λέξη «λογική» (όχι όμως και η έννοια) ήταν άγνωστη στην εποχή του Αριστοτέλη. Τη λέξη λογική με τη σημερινή της έννοια τη χρησιμοποίησε αργότερα πρώτος ο Αλέξανδρος ο Αφροδισιεύς. [...]

Ψυχοθεραπεία: Η φιλοσοφία επιστρέφει

Μια νέα τάση αναπτύσσεται στον κλάδο της ψυχολογίας τον τελευταίο καιρό, τάση η οποία συνδυάζει τις επιστημονικές κατακτήσεις της δυτικής επιστήμης με τις ανατολικές παραδόσεις. Ουσιαστικά πρόκειται για την επανασύνδεση της ψυχολογίας με τη φιλοσοφία. Πώς μεταφράζεται, όμως, αυτή η νέα προσέγγιση και τι αλλάζει στον τρόπο με τον οποίο κάποιος αντιμετωπίζει τα προβλήματά του; [...]

Η επικαιρότητα του Διαφωτισμού

Ο Διαφωτισμός ένα μεγάλο πνευματικό κίνημα στην ιστορία του Ευρωπαϊκού πολιτισμού διαμορφώθηκε κυρίως το 18ο αιώνα στη Γαλλία, την Αγγλία, τη Σκωτία και τη Γερμανία αλλά είχε σημαντική επιρροή και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (Ισπανία, Ιταλία, Ρωσία, Ελλάδα), καθώς και στις τότε πρωτοεμφανιζόμενες Η.Π.Α. [...]

Επιστήμη και Φιλοσοφία

Η σχέση μεταξύ Επιστήμης και Φιλοσοφίας είναι πολύ σημαντική για την ανακάλυψη της φύσης των όντων, για τη γνώση, την περιγραφή και την εκτίμηση της σημασίας τους. Και οι δύο αυτές δραστηριότητες του ανθρώπινου πνεύματος αποτελούν εκδηλώσεις της ίδιας γνωσιολογικής ανάγκης και αλληλοεπηρεάζονται ουσιαστικά. Ας θυμηθούμε τη φράση που υπήρχε στην πύλη της εισόδου της πλατωνικής Ακαδημίας: “Ουδείς αγεωμέτρητος εισείτω”. [...]