πρόσωπα φιλοσοφίας

Πρόσωπα υπαρξισμού

positivus
Ο υπαρξισμός εμφανίστηκε στα τέλη του δεκάτου ενάτου αιώνα, όταν σημειώθηκε μια γενική πνευματική κατάρρευση. Πολλοί πίστευαν – μεταξύ των οποίων πολλοί φυσικοί – ότι οι άνθρωποι ήταν έτοιμοι να αποκτήσουν όλη τη γνώση που υπάρχει. Η γραμμή της αιτιολόγησης ήταν πως υπήρχαν ένα δυο προβλήματα στη φυσική και τα μαθηματικά που όταν επιλύονταν, η γνώση για τον θεωρητικό και τον φυσικό κόσμο θα ήταν πλήρης. Αυτό το επίτευγμα θα μεταδιδόταν στον κοινωνικό κόσμο και θα βρισκόμαστε ξανά στον παράδεισο. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν μια λέξη για (χυτού του είδους την υπερβολική αυτοπεποίθηση: ύβρις. Και συνήθως ήταν προάγγελος μιας πτώσης πιο σημαντικής από την ταπείνωση. [...]

Ο Πυθαγόρας και η φιλοσοφία

positivus
Τα δύο κύρια ρεύματα της παράδοσης στην πρώιμη ελληνική διανόηση χαρακτηρίζονταν κατά τη μεταγε­νέστερη αρχαιότητα με τα επίθετα “ιωνικό” και “ιταλικό”. Το δεύτερο αρχίζει με τον Πυθαγόρα, που – αν και Έλληνας της Ανατολής από γεννησιμιού του -άφησε το πατρικό του νησί, τη Σάμο, νωρίς και μετανάστευσε στην Ν. Ιταλία, περί το 530 π.Χ., όπου εγκαταστάθηκε και ίδρυσε την αδελφότητά του στην πόλη του Κρότωνα. Τους κυνήγησαν και τους διεσκόρπι­σαν για πολιτικούς λόγους και τον 50ν αι., βρίσκουμε Πυθα­γόρειες κοινότητες σε διάφορα σημεία του ελληνικού χώρου. [...]

O Γουλιέλμος του Όκαμ και ο όψιμος Σχολαστικισμός

positivus
Τα τελευταία χρόνια του Μεσαίωνα (από το 14ο αιώνα περίπου) ήταν περίοδος κρίσης, όχι μόνο όσον αφορά τις οικονομικές και τις κοινωνικές εξελίξεις, αλλά και τη σχέση θεολογίας και φιλοσοφίας. H αντίθεση ανάμεσα τους γινόταν όλο και πιο σαφής, και η σύνθεση τους με τον τρόπο του Ακινάτη όλο και πιο ανέφικτη. Χαρακτηριστική των φιλοσοφικών ερευνών της συγκεκριμένης περιόδου ήταν η αποφασιστική αναζήτηση βεβαιότητας, ενώ ταυτόχρονα δινόταν όλο και πιο μεγάλη έμφαση στο ερώτημα της βάσης της ανθρώπινης γνώσης. [...]

Ο Επίκουρος και η φιλοσοφία της ευτυχίας

positivus
Ο Επίκουρος (341 π.Χ. – 270 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή στην Αθήνα. Ήταν δεκαπέντε χρόνια νεώτερος από τον Μέγα Αλέξανδρο τον Μακεδόνα και γεννήθηκε επτά χρόνια ύστερα από το θάνατο του Πλάτωνα. Τόσο ο ευπατρίδης Πλάτων όσο και ο Επίκουρος είναι γνήσιοι Αθηναίοι και πρόλαβαν τα μεγαλεία της δημοκρατικής εποχής. [...]

Ο Έντμοντ Χουρσέλ και η Φαινομενολογία

positivus
Πρόκειται για εκείνο το φιλοσοφικό ρεύμα που, με σημείο εκκίνησης την εμπειρία των φαινομένων (αυτό που αποτυπώνεται ως συνειδητή εμπειρία), επιχειρεί να εξαγάγει τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της εμπειρικής διαδικασίας και την οντότητα των εμπειριών μας. Βασίζεται στο έργο του φιλοσόφου Έντμοντ Χουρσέλ (E. Husserl 1859–1938) και έπαιξε καθοριστική σημασία στην ανάπτυξη του Υπαρξισμού, όπως είναι φανερό στο έργο του Ζαν-Πωλ Σαρτρ, του Μωρίς Μερλώ-Ποντύ και του Μάρτιν Χάιντεγκερ. [...]

100 χρόνια από τη γέννηση του Αλμπέρ Καμύ

positivus
Ο Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus γεννήθηκε στην Αλγερία το 1913 και πέθανε σε αυτοκινητικό δυστύχημα το 1960. Ήταν φιλόσοφος και συγγραφέας, ιδρυτής του Theatre du Travail για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του Ο Ξένος και Η Πανούκλα, στα θεατρικά του έργα Καλλιγούλας και Οι δίκαιοι και τέλος στα φιλοσοφικά του δοκίμια Ο Μύθος του Σίσυφου και Ο επαναστατημένος άνθρωπος. Τιμήθηκε το 1957 με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Συχνά κατατάσσεται στους υπαρξιστές, κάτι που ο ίδιος απέρριπτε. [...]

Η αλλαγή των επιστημονικών αντιλήψεων και ο Thomas Kuhn

positivus
Τι είναι αυτό που καθορίζει τη βαθιά αλλαγή των επιστημονικών αντιλήψεων μέσα στον χρόνο; Τόσο στην προσέγγιση του Popper όσο και του Lakatos, η επιστημονική πρόοδος, η αλλαγή των επιστημονικών θεωριών είναι μια ορθολογική διαδικασία. Η ορθολογική συζήτηση και κριτική βρίσκεται στην καρδιά της θεώρησής τους. Σε τελική ανάλυση η επιστημονική γνώση αντλεί τον ορθολογισμό της από την διυποκειμενική συμφωνία των επιστημόνων μέσα στα θεσμικά πλαίσια, όπως το έθετε ο Popper. Ο επιστημονικός ορθολογισμός τελικά νομιμοποιείται από τα πλαίσια της κοινωνικής πρακτικής και του διαλόγου και ο διάλογος, για τον Popper, χαρακτηρίζεται τελικά από τον ορθολογισμό. [...]

Ορθολογισμός και κοινωνία: ο Στέλιος Ράμφος συναντάει τον Francis Fukuyama

positivus
Οι πιο κάτω σκέψεις είναι διάχυτες στο έργο του Στέλιου Ράμφου, Ο καημός του ενός. Βασίζονται κυρίως στο τέταρτο κεφάλαιο της Εμπιστοσύνη(ς) του Φράνσις Φουκουγιάμα (F. F.), που τιτλοφορείται “Οι γλώσσες του καλού και του κακού”. [...]

Η σπηλιά – από την Πολιτεία του Πλάτωνα

positivus
Δες με τη φαντασία σου ανθρώπους που κατοικούν μέσα σε μια σπηλιά κάτω από τη γη, που έχει την είσοδό της ψηλά στην οροφή, προς το φως. Και μέσα στη σπηλιά να είναι άνθρωποι αλυσοδεμένοι στα πόδια και στον αυχένα από την παιδική τους ηλικία, έτσι ώστε να είναι καρφωμένοι στο ίδιο σημείο και να μπορούν να βλέπουν μόνο μπροστά τους και να μην είναι σε θέση, εξαιτίας των δεσμών, να στρέφουν τα κεφάλια τους ολόγυρα. Κι οι ανταύγειες της φωτιάς που καίει πίσω τους να είναι πάνω και μακριά από αυτούς. Και ανάμεσα στη φωτιά και στους δεσμώτες, προς τα πάνω, να υπάρχει ένας δρόμος που στο πλάι του να είναι χτισμένο ένα τοιχάκι, όπως τα παραπετάσματα που τοποθετούν οι θαυματοποιοί, και πάνω απ’ αυτά επιδεικνύουν τα ταχυδακτυλουργικά τους. [...]

Η λογική στον Αριστοτέλη

positivus
H λέξη «λογική» (όχι όμως και η έννοια) ήταν άγνωστη στην εποχή του Αριστοτέλη. Τη λέξη λογική με τη σημερινή της έννοια τη χρησιμοποίησε αργότερα πρώτος ο Αλέξανδρος ο Αφροδισιεύς. [...]

George Berkeley ο εισηγητής του εμπειρισμού που όμως δεχόταν την ύπαρξη του Θεού

positivus
Ο Τζωρτζ Μπέρκλεϋ (1685-1753) ήταν Ιρλανδός φιλόσοφος, ο οποίος σπούδασε στο Κολλέγιο της Αγίας Τριάδας του πανεπιστημίου του Δουβλίνου. O Τζωρτζ Μπέρκλεϋ – ο οποίος σε ηλικία σαράντα εννέα ετών έγινε επίσκοπος της αγγλικανικής εκκλησίας – μαζί με το Λοκ και το Χιουμ θεωρούνται ως οι εισηγητές της διδασκαλίας του εμπειρισμού. Τη βασική θέση του, σύμφωνα με την οποία ένα φυσικό αντικείμενο υπάρχει, εάν, και μόνον εάν, μπορούμε να το αντιληφθούμε με τις αισθήσεις μας, ο Μπέρκλεϋ την εξέφρασε με τη διατύπωση το είναι ταυτίζεται με το αντιλαμβάνεσθαι. [...]