επιστήμη

Μηχανισμός του εγκεφάλου εξαφανίζει φόβο και άγχος

Ένα «κλικ» σ’ ένα «διακόπτη» του εγκεφάλου μπορεί να διώξει το άγχος, νικώντας παράλληλα αίτια που το προκαλούν, όπως είναι ο φόβος. Ομάδα Αμερικανών ερευνητών ελπίζει ότι θα μπορέσει να βάλει τέλος στην ψυχολογική πίεση που βιώνουν εκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά διεγείροντας ένα συγκεκριμένο εγκεφαλικό κύκλωμα, το οποίο μέχρι τώρα γνώριζαν ότι σχετίζεται με τον φόβο. [...]

Επιστημονική γνώση και ηθική

Συναρτάται άραγε η επιστήμη με την ηθική σε ένα θεωρητικό όσο καιπρακτικό επίπεδο ή είναι ανεξάρτητη και αποκομμένη η μία από την άλλη;Στο ερώτημα αυτό, που αποκτά στις μέρες μας μία ιδιαίτερη, ζωτική σημασία, καλούμαστε εκ των πραγμάτων να δώσουμε μία όσο το δυνατόν πιο τεκμηριωμένη απάντηση. Παρότι η φιλοσοφική, η επιστημολογική και η κοινωνιολογική θεώρηση του θέματος δεν αφήνουν κατά τη γνώμη μου περιθώρια για μία απάντηση, που δεν θα ήταν μονοσήμαντα καταφατική, οι απόψεις της επιστημονικής και της φιλοσοφικής κοινότητας δεν φαίνεται να συγκλίνουν σε μία κοινή θέση. [...]

Η σχέση επιστήμης και θρησκείας: μια σύγχρονη προσέγγιση από την μεριά της Καθολικής Εκκλησίας

Για να προσεγγίσουμε και να μελετήσουμε το σύνθετο θέμα των σχέσεων επιστήμης και θρησκείας πρέπει, μεταξύ άλλων, να το εξετάσουμε από την πλευρά της ιστορίας, της γνώσης και της κοινωνιολογίας. Η επιστήμη, ήδη από την γένεσή της, είχε κατά καιρούς διάφορες σχέσεις με τη θρησκεία. Το ίδιο παρατηρούμε και σήμερα. Η άποψη που θεωρεί ότι μεταξύ των δύο αυτών ανθρωπίνων δραστηριοτήτων υπάρχει αναπόφευκτη σύγκρουση, άποψη η οποία, για μεγάλο διάστημα, ήταν συνήθης, σήμερα φαίνεται ανεπαρκής. Από την άλλη, η άποψη που υποστηρίζει την απόλυτη ανεξαρτησία της μιας απέναντι στην άλλη, παραβλέπει πολλά σημεία επαφής και διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των δύο. [...]

Επιστημονική Επανάσταση Η μετάβαση από το κλειστό σύμπαν στον άπειρο κόσμο

Σύμφωνα με τον Koyré η επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα συνέτριψε την αρχαιο-Ελληνική έννοια του Κόσμου, του «πάνω-κάτω» της Αριστοτελικής θεώρησης, ένα κόσμο στηριγμένο στις αισθητηριακές εντυπώσεις, και τον αντικατέστησε με το αρχιμήδειο σύμπαν της ακρίβειας, την γεωμετρικοποίηση του χώρου, του μέτρου και του μονοσήμαντου προσδιορισμού. [...]

Επιστημονική γνώση και ηθική

Συναρτάται άραγε η επιστήμη με την ηθική σε ένα θεωρητικό όσο και πρακτικό επίπεδο ή είναι ανεξάρτητη και αποκομμένη η μία από την άλλη;Στο ερώτημα αυτό, που αποκτά στις μέρες μας μία ιδιαίτερη, ζωτική σημασία, καλούμαστε εκ των πραγμάτων να δώσουμε μία όσο το δυνατόν πιο τεκμηριωμένη απάντηση. Παρότι η φιλοσοφική, η επιστημολογική και η κοινωνιολογική θεώρηση του θέματος δεν αφήνουν κατά τη γνώμη μου περιθώρια για μία απάντηση, που δεν θα ήταν μονοσήμαντα καταφατική, οι απόψεις της επιστημονικής και της φιλοσοφικής κοινότητας δεν φαίνεται να συγκλίνουν σε μία κοινή θέση. [...]

Ακτινογραφώντας την ευφυΐα

Σήμερα στην ψυχολογία υπάρχουν τόσα τεστ για τη μέτρηση της «νοημοσύνης» και της ανθρώπινης «δημιουργικότητας» όσοι και οι ειδικοί ερευνητές που επινοούν αυτά τα τεστ. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι υποβάλλονται -με ή παρά τη θέλησή τους- σε κάποια ψυχομετρική δοκιμασία ή ενδεχομένως έχουν «μετρήσει» τις νοητικές τους ικανότητες με κάποιο αμφίβολης σοβαρότητας τεστ νοημοσύνης από αυτά που υπάρχουν στο Διαδίκτυο ή σε περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας. Πρόσφατα, ωστόσο, μια ομάδα Βρετανών ερευνητών στο Κέιμπριτζ αμφισβήτησε την αξιοπιστία αυτών των τεστ μαζικής κατανάλωσης. [...]

Νοημοσύνη και ανάπτυξη

Η νοημοσύνη είναι ένα σύνολο πνευματικών λειτουργιών που χρησιμοποιούμε για να αντιμετωπίσουμε νέες καταστάσεις και να λύσουμε προβλήματα, αξιοποιώντας προηγούμενες εμπειρίες. [...]

Η κατάχρηση των ευρημάτων της επιστήμης

Η επιστήμη ελάχιστα ασχολείται με το κομμάτι του ανθρώπινου βίου που δεν άπτεται κάποιου εκ των κλάδων της. Για παράδειγμα, ο Ισαάκ Νεύτων είχε δηλώσει μετά χαράς ότι η θεωρία της βαρύτητας αποτελεί επιστημονική απόδειξη της ύπαρξης Θεού. Από την άλλη πλευρά, οι σύγχρονοι πολέμιοι της θρησκείας υποστηρίζουν ότι η θεωρία του Δαρβίνου περί της εξέλιξης των ειδών αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει Θεός. Το λένε, μάλιστα, αυτό με την ίδια θέρμη που ο Νεύτων έλεγε το ακριβώς αντίθετο για τη βαρύτητα. [...]

Το πρόβλημα της επιστημονικής αλλαγής : Η άποψη του λογικού θετικισμού και η άποψη του T. Kuhn

Ο Θετικισμός κυριάρχησε στην πνευματική ζωή του 19ου αιώνα και προσδιόρισε τη φυσιογνωμία της επιστήμης αυτής της περιόδου. Σύμφωνα με τη βασική του παραδοχή, η επιστημονική γνώση έχει τη βάση της στα άμεσα παρατηριασιακά δεδομένα. Η ερμηνεία της πραγματικότητας ακολουθεί πορεία από το μερικό στο γενικό και όχι αντίστροφα. [...]

Το ζήτημα της επιστημονικής προόδου στην επιστημoλογία τον 20ο αιώνα

Η σύγχρονη επιστημολογία οριοθετήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα με την διαμόρφωση της «σχολής του λογικού εμπειρισμού» με επίκεντρο τον φιλοσοφικό κύκλο της Βιέννης στον οποίο μετείχαν σημαντικοί φιλόσοφοι της επιστημολογίας και της λογικής θεωρίας. [...]